تلاش پژوهشگران جهادانشگاهی برای تأمین امنیت غذایی کشور با اجرای طرح به‌نژادی و تکثیر شتر
دکتر ابوالفضل شیرازی مدیر گروه جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینای جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با روابط عمومی جهاددانشگاهی به مناسبت چهل و سومین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی درباره طرح به‌نژادی و تکثیر شتر به‌عنوان یکی از دام‌های مقاوم و سازگار با اقلیم ایران گفت: نکته حائز اهمیت در تحقق امنیت غذایی پایدار در هر کشور، توجه هوشمندانه و بخردانه به آمایش سرزمینی، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اقلیمی آن کشور در تأمین غذا است.
وی افزود: با توجه به گسترش خشکسالی در بیش از ۱۸ استان کشور و احتساب بیابانی بودن 55 درصد از مساحت کل ایران (معادل 907 هزار و 293 کیلومتر مربع) از این رو، توجه به اجرای برنامه‌های به‌نژادی و تکثیر دام‌های مقاوم و سازگار به اقلیم‌های خشک کم‌آب، راهبردی هوشمندانه و آینده‌نگر محسوب می‌شود. این رویکرد مبنای طراحی، تدوین و اجرای طرح جامع به‌نژادی و تکثیر شتر به‌عنوان یک دام بومی پربازده و سازگار با اقلیم خشک و بیابانی ایران در پژوهشگاه ابن‌سینا جهاددانشگاهی بوده است.
مدیر گروه جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا ادامه داد: ویژگی‌های منحصر به فرد این دام از قبیل کاهش هزینه خوراک دام در قیاس با سایر دام‌های سنگین، متابولیسم پایین، ضریب تبدیل غذایی بهتر، مصرف کمتر ماده خشک، تحمل کم‌آبی و دمایی، مقاوم به بیماری‌ها و ...، از دیگر مزایای پرورش شتر با توجه به شرایط خاص اقلیمی کشور است.
مدیر گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا در خصوص ضرورت اجرای این طرح توضیح داد: افزون بر ضرورت تأمین امنیت غذایی کشور، پرورش این دام با کاهش هزینه‌های خوراک دام با تخصیص حدود ۸۰ درصد هزینه پرورش دام، وابستگی به واردات نهاده‌های خوراک دام را نیز کاهش داده و تأثیر به سزایی در رونق اقتصادی و مصرف سرانه پروتئین حیوانی در مناطق کم برخوردار خواهد داشت. وی تصریح کرد: از سوی دیگر، محصولات غذایی شتر (گوشت و لبنیات) در طب سنتی به‌عنوان «غذا – دارو» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و از این رو انجام این طرح در محرومیت‌زدایی در مناطق شتردار و کم برخوردار و مقابله با تبعات ناشی از خشکسالی بسیار حائز اهمیت است.
دکتر شیرازی درباره مراحل اجرایی این طرح ملی بیان کرد: مرحله نخست اجرایی این طرح ایجاد مرکز ملی تولید محصولات ژنی (اسپرم و جنین منجمد) از شترهای با خصوصیات برتر تولیدی بوده که مستلزم ثبت رکورد، گزینش، صدور شناسنامه ملی شتر، انجام تحقیقات و تثبیت فناوری‌های نوین تولیدمثلی است.
وی ادامه داد: مراحل بعدی این طرح شامل ایجاد گله‌های مادر تولیدکننده بچه شترهای ممتاز، ایجاد گله‌های اختصاصی تولید گوشت و شیر و نهایتاً توسعه کسب‌وکار صنایع تبدیلی، تجاری‌سازی و صادرات محصولات شتر است.
مدیر گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا با برشمردن راهبردهای این طرح جامع ملی، توضیح داد: راهبرد نخست این طرح ملی، ارائه برنامه جامع به‌منظور افزایش تولید همگام با توسعه بازاریابی و فروش محصولات، با هدف حمایت از کسب‌وکارهای کوچک در حوزه پرورش شتر است. افزایش بهره‌وری دام و جایگزینی دام‌های پر بازده با هدف کاهش تعداد دام در واحد سطح از دیگر راهبردهای اصلی طرح جامع ملی به‌نژادی و تکثیر شتر است.
وی در پایان با اشاره به وجوه مرتبط به رونق کسب‌وکار و کارآفرینی این طرح، یادآور شد: در این طرح به زنجیره‌های میانی تولید و صنایع تبدیلی برای رونق کسب‌وکار از طریق ایجاد ارزش افزوده در محصولات خام همچون تولید شیر خشک شتر با استانداردهای جهانی (هر کیلو ۱۵۰ تا ۲۵۰ دلار) توجه شده و اصلاح بازار کسب‌وکار و توسعه علمی پرورش دام‌های کم‌هزینه‌ای نظیر شتر به یک مدل اقتصادی موفق در توسعه اشتغال‌زایی روستایی نیز از راهبردهای دیگر این طرح جامع ملی است.