برگزاری اولین کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی/یک سوم بودجه سلامت جهان هزینه بیماری های غیرواگیر می‌شود

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران، اولین کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی به همت جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران صبح امروز چهارشنبه 10 اسفندماه، با سخنرانی دکتر مسعود حبیبی رییس سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران آغاز به کار کرد و تا 11 اسفندماه ادامه دارد.

دکتر مسعود حبیبی، در آغاز ضمن تقدیر و تشکر از همراهی دانشگاه علوم پزشکی تهران و جهاددانشگاهی در برگزاری این کنگره گفت: پزشکی مبتنی بر سبک زندگی روشی است که باعث ترمیم، حفظ و ارتقای سلامت و رفاه فرد و اجتماع می‌شود. این شیوه زندگی منبعی ارزشمند برای کاهش شیوع، تاخیر مشکلات بهداشت، ارتقای سلامت و تطابق با عوامل استرس‌زای زندگی و بهبود کیفی زندگی است.

دکتر حبیبی افزود: با پیشرفت جوامع و بهبود بهداشت عمومی و ارتقای دانش، امید به زندگی تا حد زیادی افزایش پیدا کرده است. اما هنوز تعداد قابل ملاحظه ای از افراد به علت بیماری های قلبی و عروقی و سرطان‌ها قبل از 60 سالگی فوت می‌کنند.

رییس کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی گفت: ابتلا به دیابت، چاقی، دردهای عضلانی - اسکلتی، زخم های مزمن و مصرف دخانیات، زمان سال‌های از دست رفته عمر، ناتوانی و از کار افتادگی و مرگ‌های زودرس بار اقتصادی و اجتماعی بسیاری دارند.

وی با بیان این که طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی بیماری‌های غیرواگیر علت 74 درصد مرگ و میرهاست افزود: با فعالیت‌های بدنی منظم، تغذیه سالم، عدم سوءمصرف مواد، مدیریت استرس، بهبود خواب و ایجاد و حفظ ارتباطات اجتماعی می‌توان از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر جلوگیری کرد و یا شیوع آن ها را به تاخیر انداخت.

دکتر حبیبی ادامه داد: امیدوارم که با تمرکز بر روی عوامل تاثیرگذار بر سلامت در گام اول گروه های جامعه پزشکی را به این مهم توجه داده و زمینه های لازم برای آگاهی بخشی به عموم جامعه را فراهم آوریم.

وی با دشوار خواندن ایجاد فرهنگ و تغییر رفتار برای داشتن سبک زندگی سالم گفت: یکی از مهمترین راهکارهای تحقق این موضوع، آگاهی بخشی و ارتقای سطح سواد جامعه است. در این راه علاوه بر دستگاه های متولی جامعه، نقش رسانه ها و شخصیت های فرهنگی و اجتماعی بسیار مهم است.

رییس جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران ابراز امیدواری کرد کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی سالم زمینه ساز ارتقای ظرفیت های علمی جامعه پزشکی، بسترسازی لازم برای آموزش و افزایش تغییر رفتار آحاد جامعه برای زندگی بهتری باشد.

ما به دلیل بیماری‌های آسایشی جوان‌تر می‌میریم

در ادامه دکتر علی منتظری رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی آمارهایی از میزان مرگ‌ومیر در ایران در اثر تغییر در سبک زندگی و ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر ارایه کرد.

دکتر منتظری با اشاره به تحولات جدید قرن 21 در سبک زندگی انسان گفت: این تحولات منجر به عوارضی مثل تنبل شدن انسان شده است به طوری که حتی برای خرید نان از اپلیکیشن‌های موبایلی استفاده می‌کنیم. این عوامل خطر که با سبک زندگی ما ارتباط وسیع و تنگاتنگی دارند عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر هستند.

وی عمده‌ترین بیماری‌های غیرواگیر را بیماری‌های قلبی _ عروقی، سرطان، بیماری‌های تنفسی و دیابت دانست و گفت عمده مرگ‌ومیرها در اثر این بیماری‌ها رخ می‌دهد.

رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی ادامه داد: سال 2005 چهار نفر از متخصصان شناخته شده جهان در مقاله‌ای هشدار دادند که سلامت انسان در ازای پیشرفتی که با هدف آسایش فراهم می‌شود به شدت در معرض خطر قرار می‌گیرد. لذا آنها بیماری‌های قلبی- عروقی، سرطان، بیماری‌های تنفسی و دیابت را بیماری‌های آسایشی نامیدند.

دکتر منتظری افزود: طبق آمار 41 میلیون نفر (برابر با 74 درصد) از همه مرگ‌و میرهای جهان در اثر این چهار بیماری می‌میرند. از این تعداد مرگ 17 میلیون نفر در زیر 70 سالگی رخ می‌دهد. سهم کشورهای کمتر توسعه یافته از این 17 میلیون نفر نیز 86 درصد درصد است به عبارت دیگر ما جوان‌تر می‌میریم.

وی با بیان این که سازمان بهداشت جهانی 81 درصد مرگ‌ومیرها در ایران را به دلیل بیماری‌های غیرواگیر گزارش داده است افزود: 15 درصد این مرگ‌ومیرها در افرادی که کمتر از 65 سال دارند رخ می‌دهد. این موضوع غیر از آن که یک مساله پزشکی باشد یک مساله اقتصادی است زیرا فردی که قرار است 30 سال به کشورش خدمت کند در خواب جان خود را از دست می‌دهد.

رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی افزود: در مقاله‌ای در سال 2010 که در مجله لنست به چاپ رسیده، برای ایران سه ریزفاکتور مهم خطرهای ناشی از تغذیه، فشار خون بالا و شاخص توده بدنی (BMI) بالا ذکر شده است.

دکتر منتظری گفت: متخصصان سلامت یعنی متخصصان آموزش و ارتقای سلامت در ایران منفعل هستند در صورتی که با وجود سالانه 300 هزار مرگ باید صدای بلندی داشته باشند.

تحمیل زندگی ماشینی به بشر

در ادامه دکتر حسین قناعتی رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز بر اهمیت معنویت در سبک زندگی تاکید کرد.

رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که یک سوم بودجه سلامت جهان هزینه بیماری های غیرواگیر می‌شود، گفت: مشکل این نوع بیماری ها مثل بیماری‌های تنفسی، دیابت و اضافه وزن عمدتا سبک زندگی است.

دکتر قناعتی در ادامه با تاکید بر پرداختن به نقش معنویت در سبک زندگی سالم گفت: زندگی ماشینی تحمیل شده به بشر برای او آسایش را فراهم می کند اما آرامش را از او سلب کرده است.  

وی ادامه داد: اولین موضوع علوم اجتماعی توجه به مکانیسم وجودی انسان است اما به رغم توجه به عوامل جسمی، اجتماعی و روانی فرد، به زندگی معنوی او توجهی صورت نگرفت به این ترتیب شاهد مشکلات شدیدی هستیم به گونه ای که به ویژه بعد از شیوع کرونا مشکلات روحی و روانی 30 تا 35 درصد افزایش پیدا کرده است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه نگاه مکاتب الهی برای انسان وجود روح را مطرح می کنند گفت: انکار این موضوع توسط بشر غربی، آتئیست شدن و افتادن او در صف مادی‌گری تبعاتی به دنبال داشته است. غربی‌ها با این همه پیشرفت، به دنبال آن هستند که «ال جی بی تی» را دستاورد خود قلمداد کنند و نه تنها به این موضوع افتخار می کنند بلکه می‌خواهند آن را به فرهنگ بشر تبدیل کنند و این در حالی است که مردم آمریکا و اروپا هنوز از این گونه مسائل متنفرند.

دکتر قناعتی در ادامه گفت: امیرالمومنین (ع) در مشی اقتصادی انسان های باتقوا را عفاف و کفاف را دنبال می دانند. عفاف یعنی به دست آوردن پول و نیازهای زندگی از راه درست و قانونمند؛ کفاف نیز به معنای ولخرجی نکردن است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: در ماجرای داعش، عمده افرادی که از اروپا به داعش پیوستند از منطقه اسکاندیناوی بودند چرا که در اسکاندیناوی فرد خلاء مادی ندارد و طبق هرم مازلو وقتی نیاز مادی او برآورده می‌شود به دنبال چیزی بیشتر است.

وی در پایان سخنان خود با تاکید مجدد بر اهمیت قرار دادن معنویت در سبک زندگی افزود: علاوه بر معنویت باید محورهای دیگر زندگی سالم یعنی ورزش، تغذیه مناشب و ... را در دستور کار قرار داد. از بدی‌های فرهنگ مدرن و پست مدرن آن است که باعث شده ما به غذای فست فودی پناه بیاوریم که منجر به سرطان، سکته مغزی و قلبی می شود و فرد باید برای درمان خود هزینه های بالایی پرداخت کند.

رتبه هجدهم ایران در تولید مقالات حوزه حوزه سبک زندگی

دکتر شاهین آخوندزاده دبیر علمی کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی دیگر سخنران مراسم افتتاحیه این کنگره بود.

ویبا بیان این که خوشحالم به عنوان تربیت شده مکتب علمی جهاددانشگاهی در برگزاری این کنگره نقش دارم گفت: جهاددانشگاهی در 40 سال گذشته، زمانی که دانشگاه ها هنوز به اهداف آموزشی خود نرسیده بودند، وظیفه اصلی خود را ارتباط جامعه و دانشگاه قرار داده بود. بنابراین برگزاری این کنگره توسط جهاددانشگاهی بسیار با مسماست.

رییس بیمارستان روزبه گفت: از ایران چهار هزار و 251 مقاله با عنوان سبک زندگی در اسکوپوس منتشر شده که سه هزار و 710 مقاله در حوزه پزشکی است. در واقع به رغم اینکه سبک زندگی یک حوزه وسیع است اما حوزه پزشکی نقش بیشتری ایفا می کند و در مقابل علوم اجتماعی تولید چندانی نداشته است.

دبیر علمی کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی افزود: بیشترین مقالاتی که در حوزه پزشکی می بینیم از سوی متخصصان غدد، تغذیه و اپیدمیولوژیست‌ها نوشته شده است.

وی با بیان این که ایران در تولید مقالات حوزه حوزه سبک زندگی در رتبه هجدهم جهان است گفت: با وجود این که رتبه خوبی داریم اما توزیع چندان خوبی نداریم. به نظر می رسد همکاری دانشگاه های علوم پزشکی با دانشگاه های غیرپزشکی می تواند دامنه کار را بیشتر کند و تاثیرگذاری اجتماعی بیشتری داشته باشد.

وی با بیان این که سبک زندگی ما در ایران نه ایرانی و اسلامی و نه غربی است گفت: ما در بحث دخانیات یکی از بدترین کشورهای دنیا هستیم. دخانیات در دنیا گران ترین چیزی است که می توان برای آن هزینه کرد اما در ایران یکی از ارزان ترین و در دسترس ترین چیزهاست.

فرهنگ سازی سبک زندگی را باید از خانواده آغاز کرد

دکتر فرشید رضایی مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت نیز  با بیان این که موضوع ارتقای سلامت در دهه ۷۰ میلیادی مطرح شد، گفت: به نظر می‌رسد پرونده بیماری‌های عفونی به سمت بسته شدن می‌رود. با افزایش جمعیت دنیا بروز بیماری‌های غیرواگیر افزایش پیدا می کند و این نشان دهنده اهمیت تغییر نگاه بود. ارتقای سلامت می‌گوید که باید چارچوب سیاست‌گذاری‌ها سلامت محور باشد و نه اینکه پیوست سلامت داشته باشد.

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، ادامه داد: ارتقای سلامت علاوه بر آنکه نیازمند محیط مناسب است، به مشارکت اجتماعی هم نیاز دارد؛ زیرا جزء مهمی از فرایند تغییر رفتار و ارتقای سلامت است.

وی با اشاره به اینکه تغییر نگاه به خدمات سلامت سبب شکل‌گیری ایده پزشکی خانواده شده است، افزود: ۶۰ سال قبل طبابت از صرفا درمان بیماری خارج شد و بر درمان پیشگیرانه تاکید شد. تاخیر در گسترش پزشکی خانواده بیش از این جایز نیست. اگر پزشک خانواده را خوب اجرا کنیم اولین اتفاق مثبت آن ترویج سبک زندگی سالم، خود مراقبتی و فرهنگ سلامت است. پزشکی خانواده جامعه‌نگر است و از حوادث شایع هم جلوگیری می‌کند. پایه و اساس پزشکی خانواده بر اساس سبک زندگی سالم است. پزشک باید به بیمار خود انگیزه دهد تا بتواند سلامت خود را ارتقا دهد. درمان بر پایه دارو نوشتن برای الان نیست و باید رویکرد خود را تغییر دهیم.

دکتر رضایی در پایان گفت: فرهنگسازی سبک زندگی صرفا به معنای جشنواره گرفتن، کتاب چاپ کردن و... نیست؛ فرهنگسازی را باید از بستر خانواده آغاز کرد. اگر قرار است سبک زندگی اصلاح شود باید از خود و خانواده خود شروع کنیم تا سپس مراکز حامی سلامت ایجاد شود. فرایند تغییر سبک زندگی وابسته به فرد و نیازهای او است که باید گام به گام پیش بروند و نگاه صفر و صدی در این زمینه جایز نیست.