«ما می‌توانیم؛ پرونده‌ی ویژه معرفی طرح‌های فناورانه جهاددانشگاهی»
پایان تدوین دانش فنی تولید ۵ آفت‌کش گیاهی بر علیه آفات گلخانه‌ای در جهاددانشگاهی/ کمک به ایجاد اشتغال پایدار
/جهاددانشگاهی، نماد عبور از موانع با باور توان ایرانی(۱۶)/
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، دکتر فرزانه نباتی مدیر پروژه طرح فرمولاسیون و تولید آفت کش‌های گیاهی برای کنترل آفات گلخانه‌ای سبزی و صیفی در آستانه چهل و یکمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی در رابطه با آخرین وضعیت این طرح گفت: این پروژه به صورت مشترک بین پژوهشکده گیاهان دارویی و جهاددانشگاهی واحد استان کهگیلویه و بویراحمد از مهرماه 1398 شروع شده است.
وی که با مدرک دکترای تخصصی شیمی دارویی از دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی از سال 1392 همکاری خود را با این نهاد آغاز کرده است، درباره ضرورت اجرای این طرح اظهار کرد: از چالش‌هایی که کشاورزی امروز با آن روبه رو است مساله دفع آفات نباتی بوده که کشاورزان از سموم شیمیایی برای مبارزه با این آفات به طور وسیع استفاده می‌کنند. مصرف وسیع این ترکیبات شیمیایی موجب از بین رفتن حشرات مفید و ایجاد مقاومت آفت‌ها نسبت به این سموم می‌شود.
دکتر نباتی افزود: همچنین مصرف گسترده این ترکیبات شیمیایی باعث آلودگی‌های زیست محیطی در منابع آب و خاک و انتقال آن به چرخه طبیعی آبزیان، دام و طیور و بازگشت دوبارهی این سموم به بدن خود انسان می‌شود. انباشت سموم در بدن انسان علت بسیاری از بیماری‌هایی مانند کبد چرب، چاقی‌های مفرط، دیابت، فشارخون، بیماری‌های سیستم عصبی و انواع کانسرها می‌باشد؛ بنابراین لازم است که جایگزینی مناسب برای این سموم معرفی شود.
مدیر پروژه «طرح فرمولاسیون و تولید آفت کش‌های گیاهی برای کنترل آفات گلخانه‌ای سبزی و صیفی» جهاددانشگاهی ادامه داد: یکی از راه کارهای عملی، استفاده از آفت کش های بیولوژیک و آفت کش های گیاه پایه می‌باشد. این راه در کشورهای پیشرفته دنیا اجرا و مورد استفاده قرار گرفته و امنیت غذایی را موجب شده است، ولی متاسفانه در ایران آفت کش های گیاهی از موضوع تحقیقات دانشگاهی فراتر نرفته است و امروزه در بازار تولید محصولات آفت کش گیاه پایه سهم قابل قبولی در بازار ندارند.
دکتر نباتی ادامه داد: با توجه به نیاز روزافزون کشور به سموم آفت کش و جهت رفع مشکل باقیمانده سموم در محصولات تازه خوری مثل سبزی و صیفی گلخانه‌ای و مزرعه‌ای هدف این طرح فناورانه تولید 5 آفت‌کش گیاهی بر علیه آفات گلخانه‌ای کنه، شته، تریپس، سفید بالک و سفیدک پودری می‌باشد که نه تنها باعث تأمین بخشی از نیاز آفت‌کش کشور و جلوگیری از خروج ارز می‌شود بلکه به ایجاد اشتغال پایدار نیز کمک می‌کند.
وی در رابطه با مشکلات و موانع پیشروی به سرانجام رسیدن اجرای این طرح گفت: در پروژهای تحقیقاتی که وابستگی زمانی وجود دارد از دست دادن فصل خاص رویش یک گیاه یا تولید مثل و تکثیر یک آفت -که در فصل خاص با شرایط محیطی خاص انجام می‌شود – به معنی از دست دادن زمان تا سال آینده و در نتیجه تاخیرمی باشد. با توجه به همه گیری بیماری کرونا روند پیشرفت این طرح نیز دستخوش شرایط موجود قرار گرفته و مشکلاتی در روند کار ایجاد شد.
دکتر نباتی بیان کرد: مشکلات تهیه مواد شیمیایی و تجهیزات مورد نیاز با توجه به افزایش قیمت‌ها و به تأخیر افتادن واردات به دلیل شرایط تحریم و کرونا از یک طرف، محدودیت استفاده از ترکیبات ایمن با دسترسی آسان و قیمت مناسب در فرمولاسیون‌ها از طرف دیگر شرایط انجام طرح را بسیار دشوار می‌کرد. مستندسازی محصولات، تهیه استانداردهای مورد نیاز و فیلترهای موجود در قوانین اخذ مجوز محصولات آفت کش گیاهی در مراجع مربوطه نیز از دیگر چالش‌های این طرح بود.
مدیر پروژه «طرح فرمولاسیون و تولید آفت کش‌های گیاهی برای کنترل آفات گلخانه‌ای سبزی و صیفی» جهاددانشگاهی افزود: همچنین مشکلاتی مانند عقد قرارداد با پیمانکاران فنی و ساختمانی، خرید ملزومات خط تولید، تأمین و اختصاص بودجه مورد نیاز که واحد کهگیلویه و بویراحمد در خصوص راه اندازی واحد تولیدی با آن رو به رو بود را باید عنوان کرد.
وی در رابطه با زمان پایان اجرای این طرح فناورانه توضیح داد: در حال حاضر تدوین دانش فنی این طرح در پژوهشکده گیاهان دارویی به پایان رسیده و پرونده 5 فرمولاسیون آماده و جهت اخذ مجوزهای لازم به سازمان حفظ نباتات کشور جهت طی کردن مراحل قانونی ارایه شده است. در بخش مربوط به واحد کهگیلویه و بویر احمد زمین محل احداث کارخانه در گچساران خریداری و پیمانکاران فنی و ساختمانی مشخص و فرآیند خرید و نصب تجهیزات خط تولید در حال انجام است.
دکتر نباتی در پایان گفت: انجام طرح‌های فناورانه به‌منظور حل مشکلات تولید در کشور شروع یک فعالیت ارزشمند می‌باشد که به همت جهاددانشگاهی آغاز شده است. اگر چه تجربه پیمودن این مسیر نیز مانند هر حرکت دیگری موانع و چالش‌های خاص خود را دارد ولی امید می‌رود با ایمان به این هدف ارزشمند بتوان گامی هرچند کوچک در راه تأمین امنیت غذایی و حل مشکلات زیست‌محیطی مردم خوبمان برداشت.