جهاددانشگاهی در میان موثرترین موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا قرار گرفت

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) متعلق به شرکت کلاریویت آنالتیکس (ISI) آخرین فهرست موسسات یک درصد برتر دنیا که بیشترین تعداد استنادها را در  ۱۰ سال گذشته دریافت کرده اند، منتشر کرد.

وی یادآور شد: مایه مباهات است که در آخرین به‌روزرسانی انجام‌شده در آذر ۹۹ تعداد ۷۴ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی از کشور جمهوری اسلامی ایران در میان یک درصد دانشگاه‌های برتر جهان که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده‌اند مشاهده می‌شود. بنابراین در مقایسه با سال قبل که تعداد ۶۵ مورد بود تعداد دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر ایران ۱۴ درصد افزایش و نسبت به سال ۹۴ بیش از ۱۴۷ درصد افزایش‌یافته است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تصریح کرد: این دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سطح دنیا ازلحاظ تعداد استنادهای دریافتی درمجموع موسسات یک درصد برتر قرارگرفته‌اند. استنادها در دنیای علم بیانگر کیفیت تولیدات علمی هستند. بنابراین، علت افزایش تعداد این مراکز، افزایش کیفیت تحقیقات کشور است.

دهقانی ادامه داد: استناد هرچند عاری از آفت نیست، اما یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که میزان استفاده از پژوهش‌ها را نشان می‌دهد. در حال حاضر استناد مهم‌ترین شاخصی است که در ارزیابی‌های علمی در سطح بین‌المللی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

وی افزود: در سند سیاست‌های علم و فناوری ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب نیز مرجعیت علم و فناوری در سطح دنیا به‌عنوان اولین بند مورد تأکید قرارگرفته است. مرجعیت به معنی محل رجوع قرار گرفتن است و استناد از یک نگاه بیانگر میزان استفاده از علم تولیدشده توسط سایر پژوهشگران است.
دهقانی اظهار داشت: در سال ۱۳۹۴ بررسی پایگاه شاخص‌های اساسی علم نشان داد که ۳۰ دانشگاه و مرکز پژوهشی از جمهوری اسلامی ایران در جمع دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های یک درصد برتر دنیا قرار گرفتند. درسال ۱۳۹۵ با رشد کیفیت تولیدات علمی در کشور تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به ۳۵ مورد افزایش یافت. تعداد مراکز یک درصد برتر کشور در بهمن ۱۳۹۶ به ۵۳ مورد افزایش یافت.

وی افزود: برای انتخاب موثرترین دانشگاه‌ها، کلیه دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی دنیا برحسب میزان اثرگذاری آن‌ها مشخص و مرتب‌سازی شده و در گام بعد یک درصد برتر آن‌ها که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده‌اند انتخاب و معرفی می‌شوند.  

دهقانی ادامه داد: در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور ۳۰ دانشگاه جامع، ۲۶ دانشگاه علوم پزشکی، ۱۲ دانشگاه صنعتی و ۶ مرکز تحقیقاتی در جمع مؤثرترین‌های دنیا قرار گرفتند. لیست کامل دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در جدول آمده است.

 وی خاطرنشان کرد: در بین موسسات تحقیقاتی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، جهاددانشگاهی، مرکز تحقیقاتی جراحی تروما سینا، موسسه پاستور ایران و مراکز تحقیقاتی مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زمره موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا قرار دارند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام یادآور شد: شرکت کلاریویت آنالتیکس (آی. اس. آی) پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI) را ارائه داده است. اطلاعات ۱۰ سال اخیر کل دنیا در این پایگاه پردازش و نگهداری می‌شود. یکی از اقلامی که در این پایگاه نگهداری می‌شود، موسسات یک درصد برتر پراستناد دنیا است. این‌ها عمدتاً دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی هستند که بیشترین میزان استنادها به مقالاتشان صورت گرفته است. تعداد موسسات فهرست شده در این پایگاه ۶ هزار و ۸۸۸  مورد است.
دهقانی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران حدود ۱.۱ درصد از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر پراستناد دنیا را در اختیار دارد که بعد از ترکیه بالاترین سهم در بین کشورهای اسلامی است. ترکیه با ۱۱۱ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی یک درصد برتر در جایگاه ۱۳ دنیا قرار دارد و ایران در جایگاه ۱۸ دنیا قرار دارد. بعد از ایران و در بین کشورهای اسلامی، مصر با ۲۶ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی در جایگاه ۳۳ دنیا قرار دارد. عربستان سعودی با ۲۳ دانشگاه در رتبه ۳۸، مالزی با ۲۱ دانشگاه در جایگاه ۴۱، پاکستان با ۱۹ دانشگاه در جایگاه ۴۳، تونس با ۱۶ دانشگاه در جایگاه ۴۶ و اندونزی با ۱۴ دانشگاه در جایگاه ۴۸ دنیا قرار دارند.
وی ادامه داد: ازلحاظ تعداد بیشترین دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی ایران در حوزه مهندسی رتبه‌بندی    شده‌اند. تعداد آن‌ها در این حوزه ۴۳ مورد است. ۳۳ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی ایران در پزشکی بالینی جزء ۱% برتر پراستناد دنیا هستند. در حوزه شیمی ۲۸ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی در زمره موثرترین های دنیا قرارگرفته‌اند. بعدازآن ایران در حوزه‌های داروشناسی و سم‌شناسی، علوم مواد، علوم کشاورزی هرکدام ۱۴ دانشگاه و موسسه در بین ۱% برترها دارد. حوزه‌های علوم گیاهی و حیوانی، علوم اجتماعی، کلیات، علوم رایانه، زیست‌شناسی و زیست‌شیمی، محیط‌زیست و بوم‌شناسی در جایگاه‌های بعدی ازلحاظ تعداد قرار می‌گیرند. ایران در این حوزه‌های بین ۶ تا ۸ موسسه و دانشگاه دارد. حوزه‌های فیزیک، زمین‌شناسی، علوم اعصاب و رفتار، ایمنی‌شناسی، ریاضیات و میکروبیولوژی در مرتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. تعداد موسسات برتر ایران در این حوزه‌ها بین ۱ تا ۴ مورد است.

دهقانی گفت: مرجعیت بین‌المللی در علم و فناوری با تکیه صرف بر کمیت تولید علم حاصل نمی‌شود. گام نهادن در جهت ارتقای سطح کیفی پژوهش‌ها، گسترش تعاملات علمی بین‌المللی و تبدیل علم به ثروت و قدرت ابعاد دیگری هستند که در دستور کار سیاست‌گذاران علم و فناوری کشور قرارگرفته‌اند تا علم کشور همچنان شتابان و به‌صورت همه‌جانبه مسیر رشد و اعتلای خود را طی کند.