درمان ناباروری یک کار چندتخصصی و گروهی است/ آلودگی‌های محیطی عامل افزایش ناباروری مردان
مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا جهاددانشگاهی:
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی، دکتر علی صادقی‌تبار مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا با اشاره به تعریف ناباروری گفت: ناباروری یعنی زوج یک سال مداوم، بدون استفاده از روش‌های جلوگیری، برای بارداری تلاش کنند، اما خانم باردار نشود. حدود چهل درصد از موارد ناباروری ناشی از علل مردانه، چهل درصد ناشی از علل زنانه و بیست درصد ناشی از علل مشترک و علل ناشناخته است.
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا آلودگی‌های محیطی را عامل افزایش ناباروری مردان دانست و افزود: سلول‌های جنسی مردان، نسبت به زنان، در برابر آسیب‌های محیطی آسیب‌پذیرتر است و به همین دلیل، در شهرهای بزرگ و صنعتی که انواع آلودگی‌ها به‌ویژه آلودگی هوا وجود دارد، آمار ناباروری مردان رو به افزایش است.
دکتر صادقی‌تبار با اشاره به چندتخصصی بودن درمان ناباروری گفت: همان‌طور که اشاره شد، ناباروری هم می‌تواند علل زنانه داشته باشد و هم علل مردانه. بنابراین، تشخیص و درمان ناباروری باید با همکاری چند تخصص انجام شود. در واقع، وقتی زوج‌ها با مسئله ناباروری مواجه می‌شوند، باید بدون هدر دادن وقت به یک مرکز درمان ناباروری مراجعه کنند تا آقا و خانم همزمان و به موازات هم بررسی شوند. بر اساس نتایج بررسی‌های اولیه و شرایط هر زوج، متخصصان زنان، مردان و جنین‌شناسی برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد می‌کنند و ممکن است لازم باشد از مشاوره‌های تخصص‌های دیگر هم استفاده کنند. برنامه‌های درمانی معمول، به‌ترتیب شامل درمان دارویی، آی یو آی، آی وی اف یا میکرواینجکشن و درمان‌های جایگزین است.
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره روش‌های کمک‌باروری این‌گونه توضیح داد: منظور از روش‌های کمک‌باروری لقاح برون‌تنی یا لقاح آزمایشگاهی است. در این روش‌ها فرایند لقاح در محیط آزمایشگاهی که مشابه محیط رحم است، اتفاق می‌افتد. در آی وی اف، تخمک و اسپرم در محیط انکوباتور که کاملاً همانند رحم است قرار داده می‌شوند تا رشد یابند. در میکرواینجکشن، اسپرم به‌طور مستقیم به داخل سیتوپلاسم تخمک تزریق می‌شود. در هر دو شیوه پس از تشکیل جنین، مراحل رشد و تقسیم سلولی جنین‌ها در
محیط انکوباتور طی ۳ تا ۵ روز بررسی می‌شود و در صورتی که جنین‌ها به‌خوبی رشد کنند و سلول‌های تقسیم‌شده کیفیت خوبی داشته باشند، به رحم خانم انتقال داده می‌شوند. البته شانس موفقیت در هر سیکل درمان حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است و اگر سیکل نخست درمان موفقیت‌آمیز نبود، زوج‌ها نباید آن را به حساب بدشانسی یا ناکارآمدی درمانگران بگذراند، بلکه باید صبور باشند و درمان را تا حصول نتیجه ادامه دهند.
دکتر صادقی‌تبار درباره معیارهای انتخاب یک مرکز درمان ناباروری مناسب گفت: نخستین معیار مهم این است که یک مرکز مجوزهای لازم را از وزارت بهداشت داشته باشد. برای کسب این مجوزها، افزون بر وجود زیرساخت‌های مقتضی، حضور دست‌کم سه تخصص زنان، اورولوژی و جنین‌شناسی لازم است. البته، ناباروری امری پیچیده و چندتخصصی است و بنابراین، حضور تخصص‌های دیگر مانند، داخلی، غدد، ژنتیک، ایمونولوژی، روانپزشکی و عفونی هم در یک مرکز جامع درمان ناباروری لازم است.
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در ادامه افزود: افزون بر امکانات و خدمات کلینیکی، وجود خدمات پاراکلینیکی هم در یک مرکز جامع درمان ناباروری ضروری است. منظور از خدمات پاراکلینیکی، خدمات آزمایشگاهی، سونوگرافی و تصویربرداری پزشکی است. در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا هفت آزمایشگاه تشخیص طبی، پاتولوژی، آندرولوژی، ژنتیک سلولی، ژنتیک مولکولی، فلوسیتومتری و جنین‌شناسی وجود دارد و همچنین، خدماتی مانند رادیولوژی، سونوگرافی و عکس رنگی رحم تحت بیهوشی در مرکز ابن‌سینا ارائه می‌شود. برای تأمین داروهای مراجعان نیز داروخانه تخصصی در مرکز وجود دارد تا مراجعان بتوانند تمام خدمات مورد نیاز خود را از مرکز دریافت کنند و مجبور نباشند برای دریافت هر یک از این خدمات به نقاط مختلف شهر بروند.
دکتر صادقی‌تبار دسترسی آسان و امکانات استقرار را از دیگر معیارهای گزینش مرکز درمان ناباروری دانست و گفت: لازم است موقعیت مکانی یک مرکز از لحاظ دسترسی و وجود وسایل حمل‌ونقل عمومی مناسب باشد و امکانات لازم برای پذیرش و نیز استراحت زوج‌ها، به‌ویژه پس از عمل‌های پانکچر تخمدان و انتقال جنین فراهم باشد.
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره هزینه‌های درمان ناباروری در ایران گفت: هزینه‌های درمانی در ایران نسبت به کشورهای جهان و منطقه بسیار کمتر است. در واقع قیمت خدمات درمان ناباروری در ایران، به‌رغم داشتن کیفیت و استانداردهای همسان با مراکز معت
بر جهان، حدود یک‌پنجم آن مراکز است. البته هزینه‌های درمان در مراکز مختلف ناباروری در کشور نیز متنوع و متفاوت است. اما به‌طور کلی، یک‌سوم هزینه‌ها مربوط به داروها، یک‌سوم مربوط به عمل‌هایی مانند پانکچر تخمدان و انتقال جنین و یک‌سوم دیگر مربوط به ویزیت‌ها، آزمایشات و دیگر خدمات پاراکلینیکی لازم است. مراکز درمان ناباروری باید به‌گونه‌ای تعرفه‌ها را تنظیم کنند که برای زوج‌ها قابل پرداخت باشد و همچنین، تهمیداتی برای کمک به زوج‌هایی در نظر بگیرند که ممکن است در مسیر درمان با مشکلات مالی مواجه شوند.
دکتر صادقی‌تبار داشتن کلینیک‌های متعدد مرتبط با حوزه باروری را از مزایای یک مرکز درمان ناباروری دانست و گفت: حوزه باروری و تولید مثل حوزه‌ای بسیار گسترده است و مسائلی مانند سقط مکرر، ژنتیک و مانند اینها با ناباروری مرتبط است. به همین دلیل، در مرکز ما هفت کلینیک ناباروری، سقط مکرر، سلامت مادر جنین و نوزاد، اهدا و درمان‌های جایگزین، اندومتریوز، سلامت جنسی و بیماری‌های پستان وجود دارد که تقریباً تمام حوزه‌های مرتبط با سیستم تولیدمثل و باروری را پوشش می‌دهد و مراجعان می‌توانند از خدمات این کلینیک‌ها بهره‌مند شوند.
مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان خاطرنشان کرد: هدف اصلی یک مرکز درمان ناباروری خوب نه فقط بارداری، بلکه تولد یک فرزند سالم است. به همین دلیل باید همه امکانات لازم در این زمینه را در اختیار داشته باشد. برای نمونه، زوج‌هایی که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌هایی مانند تالاسمی، هموفیلی، نابینایی، ناشنوایی و مانند اینها را دارند باید بتوانند از مشاوره‌ها و اقدامات تشخیصی و درمانی ژنتیکی، مانند پی جی دی یا تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی استفاده کنند. بنابراین، زوج‌های نابارور باید در انتخاب یک مرکز درمان ناباروری به این نکته توجه کنند که آیا آن مرکز همه خدمات مرتبط با یک بارداری موفق و تولد یک فرزند سالم را به‌صورت جامع و کامل و متمرکز دارد یا خیر.
از دیگر خدمات نوین مرکز ناباروری ابن سینا که برگرفته از پژوهش های 11 ساله پژوهشگاه ابن سینا می باشد و از یافته های جدیدی است که در مرزهای دانش قرار دارد، کاربرد سلول های بنیادین در افزایش توان باروری بانوان و به عبارتی جوانسازی تخمدان است.
این اقدام که مرحله کارآزمایی بالینی خود را با موفقیت و نتایج درخشان پشت سر گذاشته است امروزه آمادگی ارائه خدمات درمانی را در کنار بانک ذخیره سلول های بنیادین بانوان در سن باروری فراهم نموده است.
از مهمترین ویژگی های این خدمت جدید استحصال سلول های ارزشمند بنیادین از منشأ خون قاعدگی بانوان است که تا امروز بافتی ناکارآمد و مزاحم تلقی می شده در صورتیکه مخزن ارزشمندی از این سلول های تمایز نیافته است و امید می رود سرآغاز توسعه
روش های درمانی متنوع در سایر حوزه های پزشکی نیز باشد.