بررسی چالش‌های اصلی نظام سلامت در نشست پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی / از موج سالمندی تا لزوم اصلاح نظام مراقبت‌ها
به گزارش روابط‌عمومی جهاددانشگاهی، نشست علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی روز سه‌شنبه ۲۷ آبان‌ماه با حضور دکتر رضا ملک‌زاده وزیر سابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی، دکتر شاهین آخوندزاده معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و دکتر علی منتظری رئیس جهاددانشگاهی و پژوهشکده علوم بهداشتی برگزار شد و طی آن به ارائه دستاوردهای پژوهشی پیرامون مهم‌ترین چالش‌های نظام سلامت کشور و ضرورت بازطراحی نظام مراقبت از بزرگسالان پرداخته شد.
معرفی فعالیت‌های پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی
در ابتدای نشست، دکتر علی منتظری با بیان اینکه دکتر ملک‌زاده و دکتر آخوندزاده همواره همراه و پشتیبان جهاددانشگاهی بوده‌اند، به تاریخچه و عملکرد این پژوهشکده اشاره کرد و گفت: پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی که مجوز مرکز تحقیقات سنجش سلامت را از وزارت بهداشت دارد، فعالیت خود را از سال ۱۳۷۹ با عنوان مرکز تحقیقات مادر و کودک آغاز کرده است.
وی با ارائه گزارشی از فعالیت‌های پژوهشی افزود: تاکنون موفق به اتمام ۲۰۱ طرح تحقیقاتی شده‌ایم و در سال جاری نیز ۱۰ طرح دیگر در دست اجراست. همچنین در این مدت ۴۷۸ مقاله در مجامع علمی داخلی و بین‌المللی ارائه و ۹۴۱ مقاله توسط اعضای هیئت علمی در نشریات داخلی و خارجی منتشر شده است.
به گفته وی، تاکنون ۳۳ جلد کتاب نیز توسط پژوهشکده منتشر شده است.
دکتر منتظری، جهاددانشگاهی را نهادی کم‌هزینه و پربازده توصیف کرد و با تأکید بر اهمیت تحقیقات کارفرمایی گفت: طرح‌ها باید کارفرما داشته باشند، اگرچه به نظر من به علایق پژوهشی محققان نیز باید احترام گذاشت.
قدردانی از جایگاه علمی دکتر ملک‌زاده
رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی با اشاره به نقش برجسته دکتر ملک‌زاده در عرصه علمی گفت: تحقیقات دکتر ملک‌زاده دستاوردهای ارزشمندی برای کشور داشته است. نام ایشان در جامعه علمی بین‌المللی یک هویت اجتماعی برای ایران و از افتخارات کشور است که می‌تواند برای جوانان الهام‌بخش باشد.
تقدیر معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت از فعالیت‌های علمی جهاددانشگاهی
در ادامه، دکتر شاهین آخوندزاده با اشاره به ویژگی‌های مدیریتی دکتر منتظری و دکتر ملک‌زاده اظهار کرد: هر دو استاد علاوه بر مدیریت کلان اجرایی، محققانی برجسته هستند و از اینکه جوانان زیرمجموعه‌شان رشد کنند، خوشحال می‌شوند. اگر این فرهنگ در کشور نهادینه شود، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
وی با تقدیر از فعالیت‌های تحقیقاتی در جهاددانشگاهی افزود: سبک پژوهش در جهاددانشگاهی با دانشگاه متفاوت است و با کمترین امکانات، اما با خلاقیت و پشتکار جهادگران پیش می‌رود.
چالش‌های اساسی نظام سلامت
در بخش دیگری از نشست، دکتر رضا ملک‌زاده ضمن اشاره به نقش پژوهش در سلامت جامعه، مهم‌ترین چالش‌های سلامت در ایران و جهان را «تغییرات آب‌وهوا» و «پیری جمعیت» عنوان کرد و گفت: دنیا با پدیده سالمندی روبه‌روست و این موضوع فقط مربوط به ایران نیست. چالش مهم این است که افراد در سنین بالا نیز سالم، فعال و قادر به کار باشند. متأسفانه بسیاری از افراد در سنین بالا ناتوان می‌شوند و باید برای حفظ سلامت آن‌ها اقدام کرد.
وی با اشاره به افزایش امید به زندگی و کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و کودکان افزود: شبکه سلامت کشور نقش مهمی در کاهش مرگ‌ومیر نوزادان، کودکان و مادران داشته است؛ اما یکی از مشکلات بزرگ در نظام سلامت ایران و حتی جهان این است که مراقبت‌های مستمر برای بزرگسالان نهادینه نشده است.
او پیشنهاد داد: سیستم باید اصلاح شود؛ مراقبت از کودکان باید تقویت شود و در سنین ۳۵ تا ۴۰ سالگی همه افراد باید یک بار دیگر برای انجام غربالگری سلامت دعوت شوند؛ از جمله اندازه‌گیری فشار خون، چربی و قد. در این مرحله، اندازه‌گیری دور شکم به‌عنوان شاخصی دقیق‌تر از BMI برای پیش‌بینی طول عمر اهمیت ویژه دارد.
دکتر ملک‌زاده با اشاره به تغییر تعریف مرگ زودرس از زیر ۷۰ سال به زیر ۷۵ سال گفت: باید تلاش کنیم مرگ زودرس کاهش یابد. بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان مهم‌ترین علت مرگ هستند و اصلاح سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی در کاهش این مرگ‌ها داشته باشد.
وی که سابقه وزارت و معاونت وزارت بهداشت را دارد و برنده مدال آژانس بین‌المللی سرطان،رتبه اول محقق علوم بالینی و داخلی جشنواره رازی و جایزه علمی علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان (۱۳۹۰) است، در بخشی از سخنان خود به بررسی مطالعه کوهورت گلستان پرداخت.
تشریح نتایج مطالعه کوهورت گلستان
دکتر ملک‌زاده با ارائه توضیحات مفصل درباره مطالعه آینده‌نگر مبتنی بر جمعیت «کوهورت گلستان» گفت: این مطالعه، بزرگ‌ترین کوهورت در خاورمیانه و شمال آفریقا و بخشی از طرح وسیع «بررسی علل شیوع بالای سرطان معده و مری در شمال ایران» است.
وی با اشاره به اینکه این مطالعه از مهم‌ترین طرح‌های پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران است، تصریح کرد: این طرح طی بیش از دو دهه به دستاوردهای مهم ملی و بین‌المللی دست یافته و نقش قابل توجهی در توسعه همکاری‌های علمی جهانی داشته است.
به گفته وی، یافته‌های کوهورت گلستان زمینه‌ساز مشارکت محققان در پروژه‌های بزرگ جهانی از جمله مطالعات سنجش بار جهانی بیماری‌های غیرواگیر بوده و نتایج آن در مجلات معتبر بین‌المللی همچون نیچر و لنست منتشر شده است.
وی افزود: در جریان اجرای این مطالعه، محققان بسیاری تربیت شده‌اند و علاوه بر انتشار مقالات متعدد، پایان‌نامه‌های فراوانی نیز بر اساس داده‌های آن تدوین شده است.
دکتر ملک‌زاده همچنین با اشاره به فعالیت‌های پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی عنوان کرد: موضوع سلامت و پیشگیری اهمیت بسیاری دارد و این پژوهشکده می‌تواند تحقیقات کاربردی بسیاری انجام دهد.
