انتشار شماره تابستان ۱۴۰۴ فصلنامه علمی پژوهش های فضا و مکان در شهر
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد اصفهان، «بررسی تأثیر اکوسیستم‌های صوتی بر درک مکان در طراحی شهری» نخستین مقاله این شماره است که این پژوهش بر لزوم توجه به «اکوسیستم صوتی» در طراحی شهری تأکید دارد، به‌جای آنکه صدا را صرفاً آلودگی بداند. هدف مقاله، بررسی تأثیر شاخص‌های طراحی بر کیفیت صوتی و درک مکان است. یافته‌ها نشان می‌دهد عناصری چون کنترل تراکم ساختمان‌ها و استفاده از پوشش گیاهی، نقش مؤثری در بهبود تعادل و کیفیت شنیداری فضا دارند و طراحی شهری باید با رویکردی میان‌رشته‌ای به صدا حساس باشد تا حس مکان را ارتقا دهد.
«تحلیل جامعه‌شناختی نقش حس تعلق مکانی در ارتقای امنیت اجتماعی زنان در سکونتگاه‌های غیررسمی (نمونۀ موردی: محلۀ خضر همدان)» دومین مقاله انتشار یافته است. هدف این پژوهش تحلیل نقش حس تعلق مکانی در افزایش امنیت اجتماعی، به‌ویژه برای زنان در محله خضر همدان (یک سکونتگاه غیررسمی) انجام شده است. جامعه آماری ساکنان محله بوده که به روش پیمایشی تحلیل شده‌اند. نتایج نشان دادند که یک رابطه مثبت و قوی میان حس تعلق مکانی و امنیت اجتماعی وجود دارد (با قابلیت تبیین ۴۵ درصد از تغییرات امنیت). قوی‌ترین عامل این ارتباط، «وابستگی عاطفی» به محله بود و تأکید شد که تقویت تعلق مکانی یک راهبرد اجتماعی مؤثر برای ارتقای امنیت در بافت‌های آسیب‌پذیر شهری است.
سومین مقاله این شماره «شناسایی و تبیین ویژگی‌های مکان سوم در دانشگاه‌ها و نقش آن بر تعاملات اجتماعی (موردمطالعه: لابی دانشکده معماری و بوفه دانشگاه صنعتی شاهرود)» است. این پژوهش به بررسی نقش «مکان‌های سوم» (فضاهای عمومی غیررسمی) در دانشگاه‌ها برای مقابله با کاهش تعاملات اجتماعی در شهرنشینی مدرن می‌پردازد. با استفاده از روش توصیفی-کیفی (مشاهده میدانی و مصاحبه) در لابی دانشکده معماری و بوفه دانشگاه صنعتی شاهرود، یافته‌ها نشان دادند که این فضاها به‌عنوان مکان‌هایی دسترس‌پذیر و خنثی، نقش حیاتی در تقویت پیوندهای اجتماعی، تعاملات غیررسمی و حس تعلق دانشجویان دارند.
چهارمین مقاله با موضوع «آینده‌پژوهی توسعۀ شهر چابک در راستای تاب‌آوری و پویایی شهری کلان‌شهر تهران» است. پژوهش با رویکرد آینده‌پژوهی (توصیفی-تحلیلی) و استفاده از روش دلفی بررسی نظرات 70 خبره، به تحلیل مدل شهر چابک برای تاب‌آوری کلان‌شهر تهران پرداخته است. تحلیل‌ها با استفاده از MICMAC و SCENARIOWIZARD انجام شده است. یافته‌های کلیدی این تحقیق شامل بیشترین تأثیرگذار: اتکا به منابع پاک.بیشترین تأثیرپذیر: برنامه‌ریزی مشارکتی و پیشران‌های اصلی: تصمیمات داده‌محور و بازیافت مواد است همچنین حوزه‌های توسعه کلیدی: فناوری‌های نوین، تاب‌آوری اقلیمی، اقتصاد دیجیتال، آموزش مستمر و زیرساخت‌های هوشمند است. این پژوهش توسعه شهر چابک از طریق حکمرانی داده‌محور و بهره‌گیری از فناوری، مسیر تحقق مدیریت هوشمند و پویا برای پاسخگویی مؤثر به چالش‌های آتی تهران را فراهم می‌آورد.
«نگاهی بر شاخص‌های پایداری اجتماعی-فرهنگی مدارس تاریخی شهر اصفهان (موردپژوهی: مدرسۀ امامیه و چهارباغ)» پنجمین مقاله تابستان 1404 است. این پژوهش به مقایسه پایداری فرهنگی-اجتماعی مدرسۀ امامیه و چهارباغ اصفهان پرداخت و نشان داد مدرسۀ چهارباغ به دلیل طراحی بهتر ورودی‌ها، فضاها و ارتباط با طبیعت، در تقویت عدالت اجتماعی و تعاملات شهری نسبت به مدرسه امامیه عملکرد برتری دارد. این یافته بر اهمیت اصول معماری تاریخی در طراحی فضاهای آموزشی معاصر تأکید می‌کند.
آخرین مقاله این شماره با عنوان «تبیین شاخص‌های تأثیرگذار بر عدالت فضایی در سازمان‌دهی خدمات شهری بر پایۀ روش مرور دامنه‌ای» است. توجه به عدالت فضایی و بهبود سازمان‌دهی خدمات شهری بر اساس نیازهای واقعی هر منطقه، به‌عنوان یک ابزار ضروری در برنامه‌ریزی شهری پایدار مطرح است. بر این اساس هدف این مقاله، تبیین شاخص‌های تأثیرگذار بر عدالت فضایی و راهکاری اساسی در سازمان‌دهی خدمات شهری است. روش پژوهش مورد استفاده بر پایۀ روش مرور دامنه‌ای آرکسی و امالی است که در سال 2005 منتشر شد. نتایج پژوهش نشان داد که عدالت فضایی تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی دارد. سازمان‌دهی ناعادلانۀ خدمات شهری، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، موجب تشدید مشکلات زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی می‌شود. برای حل این مسائل، ضرورت دارد که برنامه‌ریزی شهری مبتنی بر عدالت فضایی صورت گیرد و خدمات شهری بر اساس نیازهای واقعی مناطق مختلف سازمان‌دهی شود.
گفتنی است، فصلنامه «پژوهشهای فضا و مکان در شهر» به صاحب امتیازی جهاددانشگاهی پس از بررسی‌های اولیه، در تاریخ ۱۴/ ۰۷/ ۱۴۰۳ تأییدیه ورود به فرآیند ارزیابی و رتبه‌بندی نشریات علمی را از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دریافت کرد و براساس آیین‌نامه نشریات علمی مصوب در ارزیابی سال ۱۴۰3 موفق به دریافت رتبه «ب» شد و همچنین بر اساس آیین‌نامه ارزیابی نشریات موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) در کمیته ارزیابی نشریات مورخ 10 /1404/04 بررسی و جهت نمایه‌سازی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) تأیید شد و در این راستا مقالات این نشریه از بهار 1401 تاکنون در پایگاه ISC نمایه شده است.
نظر شما :