نقش‌آفرینی پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاددانشگاهی در امنیت صنعتی و سلامت غذایی کشور
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، دکتر نجمه یزدانفر رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاددانشگاهی، به مناسبت چهل‌وپنجمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی با اشاره به نقش کلیدی این پژوهشکده در توسعه علمی و صنعتی کشور تأکید کرد: پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران به‌عنوان نخستین پژوهشکده تخصصی جهاددانشگاهی، با مأموریت اصلی تلاش فناورانه برای پیشرفت علمی، اقتصادی و خودکفایی کشور، یکی از ارکان مهم زیست‌بوم علم و فناوری کشور است.
جهاددانشگاهی؛ زیست‌بوم دانش‌بنیان از ابتدای تأسیس
وی با بیان اینکه اصطلاح دانش‌بنیان که در سال‌های اخیر در فضای علمی و صنعتی کشور مطرح شده، در واقع راهبرد اصلی تشکیل جهاددانشگاهی بوده است، افزود: جهاددانشگاهی اولین مجموعه کاربردی دانش‌بنیان کشور است که با هدف ایجاد ارتباط مؤثر میان دانشگاه و صنعت شکل گرفت. این نهاد انقلابی از ابتدا با روحیه انقلابی، جهادی و عمل‌گرایی شکل گرفته و پیشرفت، خودکفایی و استقلال را هم‌زمان با حفظ ارزش‌های ملی و مذهبی دنبال کرده است.
فعالیت‌های پژوهشکده در چهار حوزه اصلی
یزدانفر تشریح کرد: فعالیت‌های پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی در چهار حوزه اصلی تعریف می‌شود که شامل انجام تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای برای حل مشکلات صنایع شیمیایی با تکیه بر بومی‌سازی دانش فنی، تجاری‌سازی محصولات فناورانه دانش‌بنیان، ارائه خدمات تخصصی و آزمایشگاهی پیشرفته به پژوهشگران و مراکز علمی و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و انتشار نتایج تحقیقات است.
وی افزود: این فعالیت‌ها در قالب چهار گروه پژوهشی، پنج مرکز خدمات تخصصی و یک مرکز نوآوری توسط جوانان نخبه و متخصص کشور اجرا می‌شود.
دستاوردهای شاخص در مسیر خودکفایی
رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی با اشاره به تجربیات خود در بیش از ۲۰ سال فعالیت علمی در حوزه شیمی تجزیه گفت: یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تخصصی من، بهینه‌سازی و اجرای روش‌های میکرواستخراج و تعیین مقادیر بسیار کم آلاینده‌های آلی و فلزی است که در قالب بیش از صد مقاله علمی منتشر شده است.
وی افزود: دستاوردهای این حوزه منجر به تأسیس مرکز خدمات تخصصی آنالیز شیمیایی در سال ۱۳۸۴ و راه‌اندازی شش آزمایشگاه تخصصی تحت این مرکز شده است. در این راستا، اجرای چندین طرح پژوهشی ملی به‌ویژه طرح پایش باقیمانده سموم و آلاینده‌های شیمیایی در محصولات کشاورزی و غذایی از سال ۱۳۹۰ تاکنون، یکی از مهم‌ترین اقدامات پژوهشکده بوده که نتایج آن مبنای بسیاری از سیاست‌های کلان ملی قرار گرفته است.
پژوهشکده؛ نگین پرافتخار مجتمع تحقیقاتی جهاددانشگاهی
یزدانفر در ادامه اظهار داشت: پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی با شعار سازمانی خود به‌عنوان یک سازمان پژوهشی، دانش‌بنیان، متعالی، پایدار، چابک، خلاق و کارآمد، پیشرو در تجاری‌سازی یافته‌های علمی در حوزه صنایع شیمیایی است و نقش مؤثری در ارتقای علم، فناوری و اقتصاد کشور ایفا می‌کند.
این مقام مسئول تأکید کرد: جهاددانشگاهی به فرموده رهبر معظم انقلاب، از رویش‌های اصلی انقلاب اسلامی و یکی از امیدهای کشور در زمینه رشد علم و فناوری و پیشرفت با تکیه بر توان داخلی است و پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین بخش‌های آن، این مسیر را با قدرت ادامه می‌دهد.
بومی‌سازی دانش فنی و توسعه آزمایشگاه‌های تخصصی؛ نقطه قوت پژوهشکده
نجمه یزدانفر در ادامه سخنان خود، به اهمیت جداسازی و شناسایی ترکیبات شیمیایی در بومی‌سازی و مهندسی معکوس مواد اشاره کرد و گفت: یکی از زمینه‌های تخصصی دیگر، جداسازی و شناسایی ترکیبات است که به‌عنوان گام نخست در مهندسی معکوس و بومی‌سازی دانش فنی ساخت مواد شیمیایی در ده‌ها طرح پژوهشی تدوین شده است. این فعالیت‌ها با همکاری تخصص‌های شیمی و مهندسی شیمی پژوهشکده، منجر به بومی‌سازی ده‌ها ماده شیمیایی و طبیعی شده که بسیاری از آن‌ها برای نخستین بار در کشور ساخته شده‌اند.
بومی‌سازی پکیج افزایه‌های سیمان حفاری و مواد استراتژیک
یزدانفر افزود: از جمله این مواد شیمیایی، پکیج کامل ۱۲ نوع افزایه سیمان حفاری است که تولید نیمه‌صنعتی آن سال گذشته افتتاح شد. با توجه به پشتوانه تحقیقاتی قوی پژوهشکده، ما تنها مجموعه‌ای در کشور هستیم که توان تأمین کامل این مواد و بهینه‌سازی فرمولاسیون آن‌ها را متناسب با شرایط میادین نفتی و ادوات حفاری داریم. همچنین، بومی‌سازی انواع بایوسایدها، ضدخوردگی‌ها و آنتی‌فوم‌ها از دیگر دستاوردهای مهم ماست که روزبه‌روز در حال توسعه است.
مرکز خدمات تخصصی آنالیز شیمیایی؛ مرجع معتبر شرکت‌های نفتی و سازمان‌های نظارتی
وی درباره جایگاه مرکز خدمات تخصصی آنالیز شیمیایی پژوهشکده اظهار داشت: تفاوت عمده جهاددانشگاهی و پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی با مراکز دانشگاهی و آزمایشگاه‌های خصوصی در تلفیق علم و عمل به‌صورت هم‌زمان است؛ جایی که در مراکز دانشگاهی اولویت علوم بنیادین است و در مراکز خصوصی بیشتر به امور عملیاتی توجه می‌شود. مرجعیت و خوش‌نامی مرکز آنالیز شیمیایی، حاصل تلاش تیمی متخصص، مجرب و متشکل از سه دانشیار، هفت استاد و دکتر و بیش از ۳۰ کارشناس ارشد و کارشناسی متبحر در رشته‌های شیمی تجزیه، مهندسی نفت، محیط زیست، بیوتکنولوژی، میکروبیولوژی و صنایع غذایی است.
این مقام مسئول افزود: طی ۲۰ سال فعالیت مستمر، این تیم با شناسایی نیازهای واقعی علمی و صنعتی کشور، خدمات پژوهشی و آزمایشگاهی در حوزه سلامت و امنیت غذایی، آزمون فرآورده‌های نفتی و محیط زیست را ارائه داده است و در برخی آزمون‌ها مانند تعیین حلال‌های نفتی در رزین‌ها و اندازه‌گیری فورفورال در فرآورده‌های نفتی و تعیین آلاینده‌های آلی در مواد غذایی و آب آشامیدنی، منحصر به‌فرد و مرجع است.
دستیابی به دانش فنی کاتالیست‌های استراتژیک صنعت نفت و کاهش وابستگی به واردات
یزدانفر درباره پروژه‌های کاتالیست‌های استراتژیک گفت: کاتالیست‌ها از نیازمندی‌های استراتژیک صنعت نفت هستند و پژوهشکده تجربیات زیادی در این زمینه دارد. در سال‌های اخیر علاوه بر تدوین دانش فنی کاتالیست‌ها و جاذب‌های گوگردزدا، روش‌های نوین گوگردزدایی برای شیرین‌سازی فرآورده‌های نفتی مانند مازوت و ترکیبات جانبی روغن موتور در دستور کار است و به‌زودی به نتایج مطلوبی خواهیم رسید. این پروژه‌ها می‌توانند وابستگی کشور به کاتالیست‌های وارداتی را به‌شدت کاهش دهند.
گسترش همکاری‌های بین‌سازمانی در توسعه فناوری‌های شیمیایی
وی درباره همکاری‌های پژوهشکده با سازمان‌ها گفت: همکاری با سازمان حفظ نباتات و مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی، عمدتاً در زمینه خدمات آزمایشگاهی و کنترل کیفیت سموم دفع آفات نباتی است. با توجه به رویکرد این سازمان‌ها در جایگزینی سموم شیمیایی با اسانس‌های طبیعی و بهینه‌سازی فرمولاسیون سموم، این همکاری برای افزایش سلامت جامعه افتخاری بزرگ برای پژوهشکده است.
نجمه یزدانفر در ادامه تأکید کرد که توسعه همکاری‌های بین‌سازمانی در جهت مأموریت جهاددانشگاهی برای حل مسائل علمی و صنعتی کشور، به‌ویژه در حوزه فناوری‌های شیمیایی، ادامه خواهد داشت؛ البته لازم به تأکید نیست که این طرح عظیم در فازها و مراحل کوچک‌تر و به‌مرور زمان تکمیل خواهد شد و ان‌شاءالله موجب افتخار و سربلندی کشور و همچنین مولود ارزشمند و اصلی انقلاب اسلامی، یعنی جهاددانشگاهی همیشه سرافراز، در سطح ملی و منطقه‌ای خواهد بود.
پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی و رقابت در بازارهای جهانی
یزدانفر درباره حضور بین‌المللی پژوهشکده گفت: جهاددانشگاهی و به‌تبع آن پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، بر اساس مأموریت ذاتی خود و تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، که بارها فرمودند: جهاددانشگاهی از جمله نهادهایی است که ما به آن برای آینده علمی کشور امید داریم، همواره تلاش کرده است به مسائل پیچیده و دشوار ورود کند. بنابراین دستاوردهای این پژوهشکده نه‌تنها در کشور بلکه در بسیاری از کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن، مورد نیاز است. مواد شیمیایی دانش‌بنیان پژوهشکده، با محصولات های‌تک جهاددانشگاهی رقابت می‌کنند و هم محصولات آماده و هم دانش فنی تولید این مواد، در کشورهای منطقه متقاضیان فراوانی دارد. همکاری‌های مشترک برای ایجاد خط تولید برخی از این مواد در مناطق مرزی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز در دست بررسی است.
وی افزود: مواد طبیعی استخراج‌شده از گیاهان بومی و محصولات کشاورزی ایران که با دانش فنی پژوهشکده توسعه یافته‌اند، کیفیتی عالی و رقابتی در بازارهای جهانی دارند که این موضوع از طریق همکاری با بخش خصوصی و انتقال دانش ارزشمند به بازار در حال پیگیری است.
چشم‌انداز ۱۰ ساله پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی
یزدانفر در خصوص اهداف آینده پژوهشکده بیان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از دیدارهای اعضای جهاددانشگاهی فرمودند: اینکه شما در صفوف مقدم علم در بعضی بخش‌ها حرکت می‌کنید و آن را برای پیشرفت علمی، صنعتی و فناوری کشور به‌کار می‌گیرید و تحقیق را رشد می‌دهید، یعنی این گلخانه دیگر گلخانه نیست، بلکه فضای باز و معطری است که در حال گسترش است و من طرفدار این گسترش هستم؛ باید این گسترش روزبه‌روز بیشتر شود.
وی گفت: بر اساس این منویات که بارها تکرار شده است، شاخ و برگ‌های سرسبز درخت تنومند جهاددانشگاهی هم‌اکنون در سراسر کشور گسترش یافته و هر واحد، سازمان، پژوهشکده، پژوهشگاه و دانشگاه جهاددانشگاهی موظف است راهبری گروه‌های کوچک صاحب ایده و شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا را بر عهده گرفته و در مسیر پیشرفت دانش‌بنیان کشور حرکت کند.
وی افزود: چهار سرفصل اصلی فعالیت‌های پژوهشکده که پیش‌تر ذکر شد، به‌دقت و بر اساس این سیاست در حال توسعه است و سه راهبرد کلیدی زیر سرلوحه اقدامات آتی ما قرار دارد: نخست، توسعه فعالیت‌های پژوهشی آینده‌پژوهانه، به‌ویژه در حوزه ذخیره‌سازهای نوین انرژی و انرژی‌های نو مانند ابرخازن‌های الکتروشیمی و باتری‌های شارژ سریع که دانش فنی آزمایشگاهی آن پس از سال‌ها تحقیق در پژوهشکده ایجاد شده و آماده توسعه در مقیاس نیمه‌صنعتی است؛ دوم، توسعه فعالیت‌ها و راهبری زنجیره ارزش مواد شیمیایی، طبیعی و زیست‌پایه، خصوصاً در حوزه مواد کلیدی و تحریمی صنایع مختلف، با بهره‌گیری از تجارب ارزشمند تدوین دانش فنی و ظرفیت‌های استان البرز؛ و سوم، توسعه فعالیت‌های تخصصی آزمایشگاهی و پیگیری اجرای طرح کلان توسعه‌ای مجموعه آزمایشگاهی جامع و مرجع جهاددانشگاهی به‌عنوان معتبرترین و جامع‌ترین مرجع آزمایشگاهی کشور.
مرکز نوآوری صنایع شیمیایی کیمیاگران؛ حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان
یزدانفر در گفت‌وگو با ایسنا تصریح کرد: یکی از اقدامات ویژه پژوهشکده، راه‌اندازی مرکز نوآوری صنایع شیمیایی کیمیاگران است که با هدف حمایت و مشارکت با تیم‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های نوپای فعال و جذب ایده‌های نو در حوزه‌های ذکر شده، فعالیت می‌کند. تاکنون این مرکز چندین شرکت فناور نوپا را مورد بررسی قرار داده و مراحل جذب و حمایت علمی‌ـ‌تخصصی از آن‌ها در حال پیگیری است. ان‌شاءالله فراخوان جذب و پذیرش تیم‌های فناور به‌زودی و به مناسبت سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی منتشر خواهد شد.
نظر شما :