چهارمین پیش‌نشست همایش ملی «تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران، در چهارمین پیش‌نشست همایش ملی «تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران» با موضوع «مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت» با سخنرانی بابک دارابی مشاور اجتماعی وزیر نفت با موضوع رویکردهای کلان مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت ایران، هوشنگ فضلی کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت با موضوع گزارش پایداری در صنعت نفت، محسن انصاری کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت با موضوع نظام‌نامه مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت و احمد ملاکی، کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت با موضوع مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت در سالن جلسات پژوهشکده مطالعات توسعه جهاددانشگاهی برگزار شد.

رویکرد جهانی مسئولیت اجتماعی تحقق توسعه پایدار

بابک دارابی، با بیان این‌که در ارتباط با بحث ایفای مسئولیت‌های اجتماعی این موضوع یک فعل خودخواسته برای انجام کارهای ضروری در محیط و جوامع پیرامونی خود است، گفت: این موضوع سبب می‌شود فضای ایجادشده در محیط پیرامونی‌مان در مسیر تعامل قرار بگیرد.

وی ادامه داد: گفتمان جهانی و بین‌المللی درباره مسئولیت اجتماعی در مسیر رشد و نمو  پروژه‌ها و در چارچوب توسعه پایدار مناطق پیرامونی است و آن‌چه اهمیت دارد آن است که پروژه‌ها و فعالیت‌های مرتبط با حوزه مسئولیت اجتماعی در جهت رشد و شکوفایی محیط پیرامونی و در راستای توسعه پایدار باشد.

مشاور اجتماعی وزیر نفت با بیان این‌که مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت از ابتدا تاکنون در مقطعی برای خانواده‌های صنعت نفت دیده می‌شد سپس به جامعه پیرامونی هم تسری یافت، خاطرنشان کر: در رویکرد جدید جهانی تحقق مسئولیت اجتماعی باید در راستای توسعه پایدار باشد.

آغاز مطالعات اجتماعی در منطقه عسلویه

در ادامه این پیش‌نشست احمد ملاکی کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت، با بیان این‌که ما در صنعت نفت به‌دنبال یک بازنگری هستیم، گفت: این بازنگری باید در جهت حرکت به‌سمت آینده مشترک باشد که در این راستا انجام کارهای ملموس و عینی در مناطق ضروری است.

وی با بیان این‌که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب به‌علت 8 سال جنگ تحمیلی پروژه‌های توسعه‌ای چندانی نداشتیم، گفت: در اواخر دهه 60، پروژه عسلویه تعریف شد اما در دهه‌های بعد پروژه‌های متعددی در اقصی نقاط کشور در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی شکل گرفت. از میان همه این پروژه‌ها، پروژه عسلویه با ایده وجود میدان مشترک با سرعت بیشتری پیش رفت و در عمل شاهد مشکلات عدیده‌ای در آن منطقه بودیم.

رسیدن به توسعه پایدار رویکرد نوین صنعت نفت در حوزه مسئولیت اجتماعی

ملاکی با بیان این‌که رویکرد نوین صنعت نفت در حوزه مسئولیت اجتماعی رسیدن به توسعه پایدار است، خاطرنشان کرد: این رویکرد به‌نحوی است که مسئولیت اجتماعی باید مبتنی بر برنامه‌های توسعه محلی و آمایش سرزمین باشد که نهادهای بالادستی نظیر سازمان برنامه و بودجه و دیگر سازمان‌ها آن‌را انجام می‌دهند.

وی با اشاره به شکل‌گیری شرکت‌های عملیاتی غیرصنعتی گفت: اما این شرکت‌ها پایداری چندانی نداشتند.

وی افزود: از چالش‌های مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت رفتار موردی و سلیقه‌ای و اغلب خیریه‌ای و عام‌المنفعه‌ای بوده است.در این راستا با وجود نظام‌نامه برای مسئولیت اجتماعی، پایگاه داده‌ای راه‌اندازی شد که همه اقدامات حوزه در صنعت نفت در آن‌جا بارگذاری می‌شود تا بتوان بازنگری، ارزیابی و پایش مسئولیت اجتماعی در راستای جزئیات رویکردهای صنعت نفت انجام داد.

کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت، با بیان این‌که هم‌اکنون با توجه به نظر کارشناسان و تجارب حاصله به‌دنبال یکپارچه‌سازی در حوزه مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت هستیم، افزود: اگر مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت به شکل واحدی انجام شود امکان ارزیابی و پایش آن وجود خواهد داشت. هم‌چنین برنامه‌ریزی منطقه‌ای مبتنی بر توسعه محلی انجام خواهد شد و خلق ارزش مشترک با ذی‌نفعان در منطقه خواهیم داشت.

ساماندهی فعالیت‌های حوزه مسئولیت اجتماعی صنعت نفت

محسن انصاری، کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت هم دوره سوم فعالیت در حوزه مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت را دوره‌ای با رویکرد نوین برشمرد و افزود: از سال 1990 بحث توسعه پایدار در جهان شکل گرفت و به‌دنبال آن عملاً رویکردهای مسئولیت اجتماعی شرکتی به این سمت حرکت کرد. بدین‌ترتیب این موضوع با توسعه پایدار گره خورد اما موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتی در صنعت نفت ایران از دهه 1390 با انتصاب مشاور اجتماعی وزیر نفت مطرح شد و در آن‌جا اقداماتی برای مشاور تعریف و حرکت در جهت توسعه پایدار آغاز شد.

وی حرکت بعدی را سامان دادن و هدفمند کردن اقدامات مجموعه صنعت نفت دانست و گفت: ترویج و تعامل مطلوب با ذی‌نفعان از نکات کلیدی در نسخه اول و دوم نظام‌نامه بود. نسخه دوم آن در سال 1402 ابلاغ شد و در آن بر موضوع مشارکت تأکید شد. موضوع بعدی، آموزش و آگاهی‌بخشی در 3 سطح مدیران، کارشناسان و جامعه محلی و تأکید بر گزارش‌دهی پایداری بود که در این راستا راهنمایی در حوزه مشاوره اجتماعی وزیر نفت براساس استاندارد GIR تنظیم شد و در اختیار شرکت‌ها قرار گرفت تا شرکت‌ها بتوانند متناسب با آن راهنما گزارش خود را تهیه کنند.

کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت، موضوع بعدی را کمک به کاهش ریسک‌ها عنوان و خاطرنشان کرد: هدف نهایی ارتقاء جایگاه نفت در سطح جهانی بود.

انصاری درباره نظام‌نامه هم توضیح داد: نظام‌نامه با توجه به اسناد بالادستی کشور تنظیم شد؛ اسنادی چون سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده بود و نیز تبصره ماده 80 اساسنامه شرکت ملی نفت که مشخصاً به موضوع مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت می‌پرداخت. و این‌که شرکت نفت به چه حوزه‌ای ورود کند. هم‌چنین براساس راهنمای استاندارد مسئولیت اجتماعی(ISO26000) نظام‌نامه تدوین شد.

«پایداری اقتصادی» یعنی استمرار درآمد و تثبیت معیشت و ماندگاری شغل

فضلی ادامه داد: از دید این اجلاس ما باید در زنجیره تأمین سازمانی خودمان مسئولیت اجتماعی را پیاده کنیم. ما بعد از این اتفاقات با رویکرد جهانی ابعادی را برای پایداری مشخص کردیم که براساس آن شاخص‌های گزارش‌دهی فعالیت‌ها تعریف شد. براساس «پایداری اقتصادی» نتایج مسئولیت اجتماعی باید استمرار درآمدش به تثبیت معیشت و ماندگاری شغل افراد کمک کند.

وی ادامه داد: در «پایداری اجتماعی» هم معمولاً به مداخلات اجتماعی توجه ویژه‌ای می‌شود و این‌که پروژه‌ها باید براساس مداخلات اجتماعی پیش بروند؛ اگر در جامعه‌ای روابط سنتی با کارکرد مثبت حاکم است نباید این روابط را خراب کنیم. اگر در منطقه ظرفیت­‍های اجتماعی وجود دارد باید بتوانیم از آن‌ها به نحو احسن استفاده کنیم. از گلایه‌های جوامع محلی خرید کم از محل است. پس باید اقلام مورد نیاز کارکنان از جامعه محلی خریداری شود. در پایداری اجتماعی باید به این نکات توجه شود.

کارشناس ارشد مسئولیت اجتماعی صنعت نفت درباره «پایداری انسانی» هم گفت: در این مورد باید شایسته‌سالاری محقق شود. شاخص‌های توسعه و رفاه انسانی ارتقاء یابد و در «پایداری محیط زیستی» باید استفاده از منابع به‌نحوی باشد که منابع به خطر نیفتد و بلکه تقویت هم شوند تا نسل‌های آینده از آن استفاده کنند.

فضلی با بیان این‌که گزارش پایداری باید توجه‌اش به ارائه وضعیت شاخص‌های این 4 بعد(پایداری اقتصادی، اجتماعی، انسانی و محیط زیستی) باشد، گفت: در تعریف گزارش پایداری باید گفت گزارشی است که توسط یک شرکت یا سازمان درباره اثرات اقتصادی اجتماعی و محیط زیستی مرتبط با فعالیت‌هایش منتشر می‌شود. این گزارش دربرگیرنده همه شاخص‌های پایداری است.

گفتنی است، پژوهشکده مطالعات توسعه جهاددانشگاهی، همایش ملی تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران را با حضور شرکت‌ها، سازمان‌ها و صنایع بزرگ ۲۹ و ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ در تالار علامه امینی دانشگاه تهران به‌همراه نمایشگاه ارائه دست‌آوردهای برنامه‌های مسئولیت اجتماعی در صحن دانشگاه تهران برگزار می‌کند.