تولید انبوه ۱۰۵ واگن قطار متروی تهران در مسیر تامین اعتبار/رصد نیازهای فناورانه و بازار کشور توسط جهاددانشگاهی

مهندس مهدی فاضلی مدیر گروه پژوهشی مبدل های الکتریکی و سیستم‌های قدرت پژوهشکده برق (سازمان علم و صنعت) جهاددانشگاهی و مجری طرح فناورانه طراحی و ساخت سیستم رانش یک رام قطار 7 واگنه مترویی و مدیر بخش الکتریکالی سیستم رانش و TCMS پروژه کارفرمایی طراحی و ساخت یک رام قطار 7 واگنه ملی متروی تهران در گفت و گو با روابط عمومی جهاددانشگاهی بیان کرد: این طرح در راستای اجرای ماده 54 قانون توسعه ششم و ماموریت احاله شده به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مبنی بر بومی‌سازی حدقل 85 درصد دانش فنی طراحی و تولید قطارهای مترویی با همکاری جهاددانشگاهی و سایر شرکت‌های دانش بنیان به موقع اجرا گذاشته شده است. به موازات طرح فناورانه طراحی و ساخت سیستم رانش یک رام قطار 7 واگنه مترویی نیز به پیشنهاد سازمان علم و صنعت در دفتر مرکزی تصویب و مسئولیت اجرای آن به گروه پژوهشی مبدل‌های الکتریکی که کار مطالعه و طراحی نمونه تجهیزات را از اوایل دهه 90 آغاز کرده بود، محول شد.

وی اظهار کرد: با توجه به نیاز به توسعه حمل و نقل ریلی درون شهری به خصوص مترو در تهران و سایر کلان شهرهای کشور جهت جابجایی انبوه مردم در سریع‌ترین زمان ممکن و کاهش ترافیک شهری، نیاز به حداقل 2000 دستگاه واگن در کشور احصاء شده است که به دلیل شرایط تحریم، شرکت‌های صاحب دانش فنی در این زمینه حتی شرکت‌های چینی نیز به بهانه‌های مختلف از همکاری با شرکت‌های واگن‌ساز داخلی جهت تامین و ساخت واگن‌های مورد نیاز، سرباز می‌زنند.

فاضلی در ادامه با اشاره به شروع طراحی و ساخت یک رام قطار 7 واگنه مترویی نمونه در سال 1398، افزود: با گنجاندن ماده 54 در قانون توسعه ششم به پیشنهاد جهاددانشگاهی و شروع طراحی و ساخت یک رام قطار 7 واگنه مترویی نمونه در سال 1398، زمینه لازم برای دستیابی و ارتقای دانش فنی طراحی و ساخت اجزای مختلف قطار به ویژه اجزای دارای فناوری بالا مانند سیستم رانش و TCMS قطار فراهم شد که با انجام موفق این طرح، این خواسته به نتیجه رسید.

مجری طرح فناورانه طراحی و ساخت سیتم رانش یک رام قطار 7 واگنه مترویی بیان کرد: در حال حاضر قطار نمونه ساخته شده، در حال انجام آخرین تست‌های استاندارد جهت اخذ گواهی ایمنی سیر و مسافرگیری است.

وی با بیان این که با توجه به موفقیت کسب شده، پروژه تولید انبوه 105 واگن قطار مترویی برای متروی تهران در دستور کار قرار گرفته است که در حال سیر مراحل قانونی برای تامین اعتبار و ابلاغ به ذینفعان پروژه است، گفت: در این پروژه جهاددانشگاهی علم و صنعت و شرکت دانش بنیان زیر مجموعه این سازمان (شرکت جستار دانش علم و صنعت) مسئولیت طراحی و ساخت سیستم رانش و TCMS قطارها را بر عهده خواهد داشت.

فاضلی اظهار کرد: انجام پروژه‌های فناورانه در این سطح از فناوری و حجم کار که موضوع از طراحی و ساخت یک تجهیز فراتر رفته و در قالب یک سیستم بزرگ متشکل از چندین تجهیز با فناوری‌های متفاوت تعریف می‌شود، به زمان و سرمایه‌گذاری قابل توجهی نیاز دارد. اگر سرمایه‌گذاری جهاد از طریق تعریف و تصویب طرح فناورانه نبود، امکان انجام به موقع و با موفقیت پروژه فناورانه ساخت سیستم رانش قطار ملی مترو وجود نداشت.

مجری طرح فناورانه طراحی و ساخت سیتم رانش یک رام قطار 7 واگنه مترویی با تاکید بر این که در خصوص مدیریت زمان، تقسیم پروژه به اجزای مختلف و اجرای موازی گروه‌های طراحی تعریف شده و تعریف یک تیم فنی مجرب جهت یکپارچه‌سازی خروجی گروه‌های طراحی و تجمیع طرح، کمک زیادی به انجام به موقع پروژه کرد، گفت:  البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که با دوراندیشی مدیران وقت سازمان علم و صنعت، فاز مطالعاتی و طراحی برخی اجزای نمونه، از ابتدای دهه 90 شروع شده بود و این موضوع نقش قابل توجهی در کاهش خطاهای حین طراحی داشته است.

وی تصریح کرد: تعریف طرح‌های فناورانه برای پروژه‌های با سطح فناوری بسیار بالا با افق تعریف نیاز میان مدت یا بلند مدت در کشور، و سرمایه‌گذاری توسط دفتر مرکزی، کمک قابل توجهی به پیشبرد پروژه‌های کلان ملی آتی می کند.

مهندس فاضلی در پاسخ به این سوال که تقویت روحیه «ما می توانیم» چه جایگاهی در جهاددانشگاهی دارد؟، اظهار کرد: اگر به ترکیب کادر علمی و فنی طراح فناورانه سیستم رانش قطار مترو به طور خاص و طرح‌های فناورانه و پروژه‌های کارفرمایی موفق سازمان علم و صنعت در طی این سه دهه که اینجانب افتخار حضور و همکاری با جهاد دانشگاهی را داشته‌ام، دقت شود، ملاحظه می‌گردد که ما نه در مرحله شعار بلکه در عمل، «ما می‌توانیم» را به اثبات رسانیده‌ایم.

وی در رابطه با نقش جهاددانشگاهی به عنوان تجلی‌گاه علم، ایمان و عمل در پیشرفت دانش بنیان کشور بیان کرد: در بسیاری از پروژه‌های انجام شده یا در حال انجام در داخل کشور که موضوع انتقال دانش‌فنی و بومی‌سازی هم پیوست قرارداد بوده است، موضوع دانش فنی به درستی انجام نشده یا نمی‌شود. این موضوع در پروژه‌هایی که با فاینانس خارجی همراه است، اهمیت بیشتری دارد. جهاددانشگاهی با حضور نیروهای توانمند و متعهد خود، می‌تواند علاوه بر وظیفه اصلی خود که خلق و توسعه دانش است، در پروژه‌های کلان ملی در نقش دریافت‌کننده دانش فنی و بومی‌سازی آن ایفاگر بازی باشد.

مهندس فاضلی در پایان اظهار کرد: یکی از دلایل مهم موفقیت طرح فناورانه طراحی و ساخت سیستم رانش به طور خاص و سایر پروژه‌های انجام شده در سازمان علم و صنعت، دوراندیشی مدیران در رصد نیازهای فناورانه و بازار کشور است. موضوع دستیابی به دانش فنی سیستم رانش نیز از سال 1388 در سازمان علم و صنعت مطرح شد و مطالعات و طراحی‌های پایه که این مدت انجام شد، و تامین منابع مالی مورد نیاز طی این دوره و تعریف طرح فناورانه و تامین اعتبار قابل توجه توسط دفتر مرکزی، نقش بسزایی در موفقیت و انجام به موقع طرح تعریف شده در سال 1398 و پروژه کارفرمایی قطار ملی مترو داشت. امید است طرح مصوب دستیابی به دانش فنی طراحی و ساخت سیستم رانش قطارهای پرسرعت که به حالت تعلیق درآمده است، نیز با همین هدف، مجددا به حالت اجرایی خود بازگردد و منوط به وجود و تامین مالی صددرصدی توسط کارفرما نشود.